نشا اسطوخودوس

نقد و بررسی : نشا اسطوخودوس

اسطوخودوس، گیاهی دارویی با گل‌های بنفش معطر

معرفی گیاه و خواص دارویی آن

نشا اسطوخودوس یا لوندر، گیاهی با خواص دارویی شگفت آور و بومی مناطق معتدله و مدیترانه‌ای است. گیاه اسطوخودوس یا همان گل‌های لاوندر سرشار از خاصیت و فوایدی است که برای آرامش جسم و روح مفید است. برخی از این خواص عبارتند از اثر مقوی در رفع آسم، درمان زخم‌های کهنه، درمان تهوع، سلامت پوست و مو، تقویت معده و پاکسازی کبد  هستند.

خصوصیات گیاهشناسی اسطوخدوس

اسطوخدوس گیاهی چند ساله، خشبی و با برگ‌های کرکدار است که ارتفاع آن می‌تواند به نیم متر هم برسد. این گیاه اغلب به‌صورت درختچه‌ای کوچک رشد می‌کند، گل‌های آن که در فصل بهار ظاهر می‌شوند با رنگ آبی متمایل به بنفش و فرم گل‌آذین خوشه با ارتفاع 2 تا 8 سانتی‌متر می رسد.

میزان کاشت نشا اسطوخدوس در هکتار و توجیه اقتصادی آن

اسطوخودوس گیاهی چندساله با 15 تا 20 سال باردهی اقتصادی است و نیاز آبی کمی دارد. اسانس ها و روغن اسطوخودوس که با نام لوندر نیز شناخته می شود در صنایع دارویی و بهداشتی و آرایشی کاربرد فراوان دارد. نشا اسطوخودوس در اندازه های 10 الی 15 سانتی‌متری تولید می شوند. تعداد نشاء مورد نیاز برای یک هکتار 40 الی50 هزار عدد است.

نیاز‌های اکولوژیک

نور و دما:

این گیاه به خشکی مقاوم بوده و در مناطق مرتفع که نور مناسبی داشته باشند، به‌خوبی رشد می‌کند. به‌طور کلی می‌توان گفت که کیفیت و مقدار عطر و اسانس این گیاه با نور آفتاب رابطه مستقیم دارد. بهترین دما برای  رشد این گیاه 18 تا 25 درجه سانتی‌گراد گزارش شده است. هوای سرد گلدهی را به تاخیر می‌اندازد و هوای گرم آن را تسریع می‌کند. به‌طور کلی می‌توان گفت که این گیاه نسبت به سرما حساس بوده و اگر در مناطق با زمستان‌های خیلی سرد کاشته شوند، لازم است که هر سال جایگزین گردند.

آبیاری:

رطوبت زیاد برای این گیاه مناسب نیست و افزایش میزان آبیاری سبب کاهش 20 تا 50 درصدی اسانس می‌شود که مقدار قابل توجهی می‌باشد.

خاک مناسب:

بهترین خاک برای اسطوخودوس خاکی سبک که حاوی کلسیم باشد گزارش شده‌است. اگرچه اسطوخودوس در خاک‌های تهی رشد می‌کند ولی برای رسیدن به عملکرد اقتصادی نیاز است که تغذیه خاک را مورد توجه قرار داد. برای این‌ منظور در فصل پاییز کود دامی پوسیده، اکسد فسفر و اکسید پتاس به خاک افزوده می‌شود. این گیاه خاک‌های قلیایی را ترجیح می‌دهد و توصیه می‌شود  pHخاک بالاتر از 5/6 باشد.

روش‌های تکثیر اسطوخودوس

تکثیر این گیاه به سه روش استفاده از بذر، قلمه و خوابانیدن انجام می‌شود. بهترین روش برای تکثیر اسطوخودوس، قلمه است به این صورت که در اواسط فصل پاییز بین ماه‌های آبان تا آذر، از سرشاخه‌ها قلمه تهیه کرده و در بستر ماسه قرار می‌دهند تا ریشه‌دار شوند این فرایند معمولا 3 تا 4 ماه زمان می‌برد. با شروع فصل بهار، قلمه‌های ریشه‌دار را می‌توان در زمین اصلی کشت کرد.

استفاده از هورمون اکسین می‌تواند فرایند ریشه‌دار شدن را تسریع ببخشد. تکثیر اسطوخودوس با بذر به این صورت انجام می‌گیرد که ابتدا سینی نشا اسطوخدوس را با بستر مناسب (کوکوپیت 30%، پیت ماس 50% و پرلیت 20 %) پر کرده سپس سطح بستر را آبیاری کرده و کاشت بذر ها انجام می‌گیرد. آبیاری به طور مداوم و روزانه انجام می‌گیرد. زمانی که نشاها به ارتفاع حدودا 10 سانتی‌متر رسیدند، آماده‌ی انتفال به زمین اصلی می‌باشند.