راهنمای جامع رفع مشکلات رایج، در نگهداری و پرورش گل ارکیده

ارکیده ها گیاهان بسیار زیبایی هستند که برخلاف تصور عمومی می توان بسیاری از گونه‌های رایج آن را در منزل یا محیط کار به آسانی نگهداری کرد. با این وجود، این گیاهان زیبا همانند بسیاری از گیاهان می توانند دچار آفات، بیماری ها و مشکلاتی شوند که گاهی در اثر روش نگهداری اشتباه ما ایجاد شده‌اند. در این مقاله شما می توانید با برخی از مشکلات و بیماری های رایج ارکیده و راه های مبارزه با آن آشنا شوید. در زیر با توجه به عوامل ایجاد کننده مشکلات،  مقاله حاضر به سه دسته کلی حشرات آفت، بیماری ها و مشکلات فیزیولوژیک ارکیده تقسیم بندی شده است.

1. حشرات آفت

• شته ها

اگر بر روی برگ های ارکیده جای نیش حشرات به همراه تراوشات عسلکی و حضور حشرات ریز سبز را مشاهده کردید، احتمالا گیاه شما مبتلا به شته شده است. برای مبارزه می توان از سموم ضد حشرات مکنده موجود در بازار برای آنها استفاده کرد.

علایم شته روی برگ و ساقه ارکیده

• کنه ها

مهمترین علامت حضور کنه ها ایجاد تارعنکبوت و ظاهر خاک گرفته بر روی برگ‌ها همراه با زردی برگهاست. برای درمان ابتدا برگ را از تمیز و از سموم کنه کش موجود در بازار و بر اساس دستور استفاده آنها می توانید استفاده کنید.

علایم کنه بر روی ارکیده

• تریپس

تریپس ها معمولا در شب ها به جوانه های گیاه آسیب می زنند. پس اگر جوانه های زخم شده با جای تغذیه نقره‌ای رنگ به همراه حشرات بسیار ریز سیاه رنگ جهنده را مشاهده کردید، گیاه شما درگیر آفت تریپس شده است. برای مبارزه با آن می توانید از سموم آفات کش مناسب و یا کارت های آبی رنگ چسبناک که در بالای گلدان آویزان می شوند، استفده کنید.

تصویر اول علایم و لکه های نقره‌ای و تصویر دوم حشره ریز و سیاه رنگ تریپس

• شپشک های آردآلود

وجود پودرهای پنبه مانند سفید در روی برگ هااز علایم وجود شپشک آرد آلود است که از بیماری های گل ارکیده و خیلی از گیاهان دیگر است. برای مبارزه با این آفت، می توان از سموم مناسب برای مبارزه با آن بهره برد.

علایم شپشک آردآلود بر روی ارکیده

• سفید بالک

سفیدبالک ها حشرات بسیار ریز سفید رنگ هستند که از شیره گیاه تغذیه می کنند. تخم این حشرات به صورت نقاط بسیار ریز در پشت و روی برگ‌ها و غنچه‌های ارکیده دیده می شود. اگر برگ های ارکیده مبتلا را تکان دهید، این حشرات ریز در اطراف گیاه به پرواز درخواهند آمد. برای مبارزه با این آفت می توانید از سموم آفت کش موجود در بازار بر اساس دستورالعمل آن و یا آویزان کردن کارت های زرد رنگ چسبنده در بالای گیاه بهره ببرید.

علایم سفیدبالک بر روی غنچه‌های ارکیده

• آفت سپردار قهوه‌ای یا شپشک سپردار قهوه‌ای
  

علایم این آفت بر روی گیاه ارکیده به صورت نقاط چرمی یا پوسته های چرمی قهوه ای است که در روی برگ‌ها، غنچه‌ها و سایر قسمت های گیاه ممکن است دیده شود. سپردار قهوه‌ای همچون سایر حشرات مکنده از شیره گیاه تغذیه کرده و موجب ضعف عمومی گیاه و حتی سوختگی برگ و غنچه‌ها گردد. برای مبارزه با این آفت می توان با یک پارچه تمیز لکه های قهوه‌ای (آفت) را حذف کرد و گیاه را با سموم شیمیایی موجود در بازار براساس دستورالعمل موجود سمپاشی کرد.

علایم سپردار قهوه‌ای بر روی برگ‌های ارکیده

2. بیماری ها

• پوسیدگی ریشه و ساقه

اگر برگ‌های گیاه شما زرد شدند و علایم پژمردگی‌های و بی حالی را در گیاه و برگ‌ها مشاهده کردید، و برگ ها از انتها سست بوده و به راحتی جدا می شوند. ریشه های گیاه را بررسی کنید. ریشه های سیاه شده و پوسیده، موجب نرسیدن مواد غذایی به گیاه و ضعف عمومی گیاه شما خواهند شد. برای درمان می توانید از سموم قارچ کش موجود در بازار و براساس دستورالعمل آن استفاده کنید. در پوسیدگی های شدید گاهی نیاز به خروج ریشه، حذف ریشه‌های پوسیده و نیز تعویض خاک علاوه بر استفاده از قارچ کش است.

علایم  پوسیدگی ریشه و ساقه در ارکیده

3. مشکلات فیزیولوژیکی

• سوختگی و سیاه شدن جوانه ها و برگ‌ها

این مشکل ممکن است به سبب  وجود هوای گرم و خشک باشد. بهتر است هر دو روز یکبار گیاه را با آب ولرم و بدون املاح غبارپاشی کنید. و یا ممکن است این مشکل به سبب استفاده از مواد شیمیایی همچون کودها و یا براق کننده های شیمیایی باشد. همچنین حشرات مکنده آفت همچون شته ها نیز می توانند موجب سوختگی و سیاه شدن جوانه‌ها و برگ‌ها شوند.

تصویر اول سوختگی یا سیاه شدگی جوانه و تصویر پایین علایم سوختگی برگ ارکیده

• زردی برگ های ارکیده

نور کم و یا زیاد، گرم و خشک بودن محیط، افراط و تفریط در آبیاری و کود دهی زیاد همه این‌ها عواملی هستند که در زردی برگ‌ها نقش دارند. همچنین افراط در آبیاری می تواند گیاه مستعد پوسیدگی ریشه نیز کند. برای رفع زردی برگ‌ها باید اول علت را یافت و با رفع آن مشکل زردی برگ‌ها را حل کرد.

علایم زردی برگ های ارکیده

• گل ندادن ارکیده

ندادن کود ویا کوددهی زیاد از عوامل موثر در گل ندادن ارکیده هاست. باید تغذیه مصنوعی با کود به میزان کم و به صورت روتین به خصوص در زمان رشد رویشی ارکیده صورت گیرد. بهترین زمان برای کوددهی به ارکیده، زمانی است که تمامی گلها ریخته باشد و گیاه در آستانه ی رشد رویشی و گل دادن مجدد باشد. افراط و تفریط در این امر یکی از مشکلات عدم گلدهی در ارکیده هاست. همچنین در زمان گلدهی بهتر است کوددهی را به حداقل رساند تا گل ها ریزش نکنند.

نور یکی از مهمترین عوامل در گلدهی ارکیده است. نور کم که موجب رنگ پریدگی برگ های گیاه شود موجب می گردد تا در فصل گلدهی، ارکیده به گل نرود. بنابراین باید گیاه ارکیده را در مکانی پرنور ولی با نورغیرمستقیم قرار داد.

گاهی بزرگ بودن گلدان عامل این امر است زیرا گیاه باید انرژی زیادی را صرف رشد ریشه و پر کردن گلدان کند و به همین دلیل گلدهی اتفاق نمی افتد. پس باید در انتخاب اندازه گلدان در هنگام تعویض گلدان دقت کرد.

همچنین حذف شاخه گلدهنده پس از ریزش کامل گل‌ها بسیار مهم است. در مورد ارکیده فالانوپسیس توجه شود که این ارکیده از روی شاخه گلدهنده قبلی خود مجددا می تواند گل دهد منتها گل های آن ریزتر از قبل خواهند بود؛ همچنین حذف کامل ساقه گلدهنده در ارکیده فالانوپسیس موجب می شود تا چندیدن ماه گلدهی نداشته باشد. چون این نوع ارکیده قادر است از یکی از گره های ساقه گلدهنده مجددا شروع به گلدهی کند، انجمن ارکیده آمریکا توصیه می کند  دو گره از ساقه گلدهنده را نگه داشته و باقی را حذف کنید. در این حالت، پس از 12-8 هفته گلدهی مجددا آغاز خواهد شد. از آنجایی که ارکیده ها همانند سایر گیاهان از طریق چاقو می توانند به بیماری های مختلف همچون ویروس ها مبتلا شوند؛ توجه فرمایید حتما از چاقوی هرس تمیز و ضدعفونی شده استفاده کنید.