گیاه دارویی اقتصادی مناسب شرایط گرم و خشک ایران چیست؟
آویشن باغی
آویشن باغی با نام علمی Thymus vulgaris یا آویشن آلمانی گونه ای از گیاهان گلدار از خانواده نعناییان یا Lamiaceae میباشد که بومی اروپا از غرب مدیترانه تا جنوب ایتالیا است. آویشن گیاهی بوته ای با ارتفاع حدودا 10تا 30 سانتیمتر میباشد که در برخی موارد حتی تا ارتفاع 45 سانتیمتر نیز میرسد و مانند دیگر اعضای خانواده نعناییان دارای ساقه های چهارگوش میباشد که در پایین بوته حالت چوبی دارد در حالی که سر شاخهها بافت نرمتری دارد. آویشن دارای برگ های کوچک به رنگ سبز متمایل به خاکستری میباشد که معمولا فاقد دمبرگ هستند و یا دمبرگ کوچکی دارند و از لحاظ گیاهشناسی فرم برگهای آنها را میتوان در دسته ی نیزه ای بدون نوک قرار داد. آویشن گیاهی خشبی و چند ساله است که دارای انشعبات متعددی در سرشاخهها میباشند. ساقه های این گیاه با کرک های سفید رنگ پوشیده شده است که محل تجمع اسانس های این گیاه میباشد. تيمول و کارواکرول جزء اصلي تركيبات فنولي در گياه آويشن است.بوته های آویشن میتواند انتخاب مناسبی در طراحی باغ و فضای سبز خصوصا باغ های شفابخش بهعنوان پوششهای سبز گیاهی باشد. گل ها که غالیا از سال دوم رویش در اردیبهشت ماه ظاهر میشوند به رنگ های سفید، صورتی و ارغوانی میباشند که بصورت مجتمع در قسمت فوقانی شاخه ها ظاهر میشوند. میوه آویشن از چهار فندقه کوچک تشکیل شده که در لوله کاسه گل محصور شده است و در واقع همان بذر گیاه میباشد که پس از برداشت به مدت سه سال زنده میماند.
روش های تکثیر و کاشت گیاه آویشن
آویشن از طریق بذر، قلمه و تقسیم بوته تکثیر میشود در مزرعه میتوان آویشن را بصورت مستقیم ( استفاده از بذر) یا غیر مستقیم (استفاده از نشا) کاشت.
باید توجه داشت که
عدم یکنواختی پوشش مزرعه همواره به عنوان یک مشکل در کشت مستقیم بذر میباشد به همین دلیل اغلب توصیه میشود که قبل از کشت تولید
نشا بذری در بستر گلخانه ها و نشاءخانهها صورت گیرد و سپس نشاءها به مزرعه انتقال یابند.
بذر آویشن طی یک تا دو هفته در دمای 12-32 درجه سانتیگراد جوانه میزنند. زمان مناسب برای کشت بذر در خزانه اواخر اسفند میباشد و در زمان انتقال، ارتفاع نشا ها 10 تا 15 سانتی متر میباشد. میزان بذر لازم 5 تا 6 کیلوگرم در هکتار میباشد. گاهی اوقات جوانه زنی توسط نور تسریع میشود. از آنجا که کشت بذری آویشن بدلیل وجود دگرگشنی بالا و هتروزیگوسیتی باعث عدم یکنواختی مزرعه میشود ، بهتر است ژنوتیپ های مرغوب را انتخاب کرده و آنها را به وسیله قلمه تکثیر نمود که باعث افزایش یکنواختی در مزرعه میشود. آویشن به آسانی از قلمه های 5 تا 10 سانتی متری در بهار تکثیر میگردد. هورمون های القا کننده ی ریشه زایی نیز میتوانند مفید باشد. البته باید توجه داشت که کشت بذر آویشن نسبت به قلمه آن، عملکرد بیشتری را به همراه دارد. بهترین فاصله کشت برای آویشن در مزرعه طبق مطالعات مختلف 15 سانتی متر روی ردیف و 50 سانتی متر بین ردیف گزارش شد.
نیازهای و اقدامات جهت داشت گیاه آویش باغی
آویشن باغی گیاهی است که به طور طبیعی در شرایط مزرعه ای در نواحی نیمه خشک تا معتدل گرم در دماهای بالا و تشعشع شدید آفتاب رشد میکند و مانند اکثر گیاهان دارویی به کم آبی و خشکی مقاومت نسبتا بالایی دارد و نور کافی باعث افزایش کیفیت و کمیت مقدار اسانس تولیدی گیاه میشود.بطور کلی حداکثر میزان فتوسنتز و محتوی اسانس گیاه در شرایط نور اضافی و رطوبت هفتاد درصد خاک حاصل میگردد.خاک مزرعه آویش باید به خوبی زهکشی شدهباشد و pH آن حداقل 6 باشد و در صورت نیاز بایستی با استفاده از آهک، خاک اصلاح گردد. اگرچه آویشن در شرایط خیلی خشک و بدون بارندگی قادر به رشد میباشد ولی اساسا آبیاری باعث افزایش عملکرد آن میشود. آویشن، گیاه پر نیاز به مواد و عناصر غذایی نمیباشد و حتی استفاده بیرویه از کودهای مختلف میتواند کیفبت گیاه و حداکثر مقدار تولید اسانس گیاه را تحت تاثیر قرار دهد، اما با توجه به اینکه آویشن 4 تا 6 سال در مزرعه باقی میماند، برنامه ریزی برای کوددهی آن حائز اهمیت میباشد.به هر حال توصیه میشود قبل از کشت از خاک مزرعه به روش صحیح نمونه برداری صورت گیرد و مورد آزمایش تجزیه عناصر قرار گیرد و در نهایت متناسب با نتایج آزمایش نسبت به تغذیه خاک اقدام کرد.
برداشت گیاه آویشن باغی
برداشت آویشن نقطه بحرانی در مدیریت زراعی این گیاه محسوب میشود. بطور کلی بهترین زمان جمع آوری اندام رویشی (برگ ها و ساقههای جوان) حاوی مواد موثر هنگامی است که گیاه در مرحله گلزایی باشد. همچنینی ارتفاع مناسب برای برداشت نیز 10 سانتی متر از سطح خاک گزارش شدهاست.
عملیات پس از برداشت گیاه آویشن باغی
به طور معمول آویشن در حجم زیاد در آفتاب خشک میشدهاست اما کیفیت محصول نهایی بسیار کاهش مییابد. با استفاده از خشک کردن مصنوعی میتوان کیفیت محصول را کنترل کرد. به عبارت دیگر یک خشک کن با جریان هوای تحت فشار مناسب میباشد. آویشن بایستی در دمای پایین تر از 40 درجه سانتی گراد برای کاهش اتلاف عطر در جریان تبخیر، خشک شود و رنگ سبز خود را حفظ کند تا از نظر بازار پسندی مقبول واقع شود. آویشن را میتوان بصورت خشک شده بسته بندی کرده و وارد بازار کرد همچنین میتوان از این گیاه برای اسانس گیری استفاده کرد و فراورده ی انسانس آن را برای بازار هدف که شامل کارخانه های مواد غذایی و صنایع دارویی و آرایشی و بهداشتی میشوند، تامین کرد.
چرا آویشن میتواند انتخاب مناسبی برای من باشد؟
اگرچه گیاه آویشن بومی ایران نمیباشد و بطور خودرو در ایران نمیروید
ولی بدلیل ارزش بالای آن در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی و همچنین صنایع غذایی، کشت و تولید انبوه آن در راستای تامین نیاز داخلی کشور و حتی صادرات ضروری میباشد. البته با عنایت به خواص متعدد دارویی و همچنین فراورده های متعدد دارویی آن توجه بیشتر مسئولین، کشاورزان، محققان و پزشکان را در راستای تولید، فراوری و مصرف صحیح آن را میطلبد.
اروپا به همراه آمریکا یکی از بازارهای عمده مصرف کننده آویشن است.
آمارهای تجاری نشان میدهد که آمریکا سالیانه حدود 1000 تن آویشن وارد میکند که حاکی از اهمیت این گیاه خصوصا در بازار جهانی میباشد.
اهمیت این گیاه از نظر قابلیت کشت بصورت ارگانیک خصوصا با هدف صادرات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مواردی در در کشت ارگانیک گیاهان دارویی چالش برانگیز است، روش حذف علف های هرز میباشد. باید توجه داشت که اگرچه آویشن به تعدادی از علف کشها مقاومت نشان میدهد به هر حال سوالاتی از قبیل باقی ماندن بقایای آن روی مواد گیاهی مطرح است که بایستی مشخص شود. به طور کلی هیچ علف کشی برای استفاده روی آویشن به طور قطعی ثبت نشده وهیچ گونه کنترل شیمیایی علف های هرز نمیتواند مطلوب باشد. هر چند کشت وسیع آویشن در مزرعه بدون استفاده از علفکش ممکن است که امکان پذیر نباشد. با این حال آویشن را میتوان بدون استفاده از علف کش بطور موفقیت آمیز در مزارع با استفاده از یک پوشش بازدارنده رشد علف هرز پرورش داد. برای چنین کاری میتوان از مالچ های آلی استفاده کرد و این میتواند اقدامی موثر در راستای رسیدن به استاندارد های تولید ارگانیک این گیاه باشد. همچنین امروزه عسل تولید شده از شهد گل های آویشن بسیار مورد استقبال قرار گرفته و میتواند ارزش افزوده ای برای مزارع آویشن به همراه داشته باشد.
برای تهیه بذر آویشن یا نشا آویشن می توانید به بخش فروشگاهی سایت کالوزان مراجعه فرمایید.
و همچنین برای دریافت خدمات مشاوره ایی و یا پیمانکاری می توانید به بخش درخواست خدمات حضوری سایت کالوزان مراجعه و فرم های مربوطه را تکمیل و ارسال نمایید تا در اولین فرصت کارشناسان ما با شما تماس بگیرند.
و یا با ما تماس بگیرید
03191011545 -09055623696